امروزه، مکمل‌های ورزشی بیش از هر زمان دیگری برای بدنسازان و ورزشکاران حرفه‌ای محبوبیت پیدا کرده‌اند. عضله‌سازی، تناسب اندام، افزایش قدرت بدنی و… از آثار مثبت این مکمل‌ها هستند که باعث شده استفاده آن‌ها در میان افراد مختلف بیش از پیش رواج پیدا کند. اما با وجود این محبوبیت بالا، همواره سوالات زیادی در مورد عوارض جانبی احتمالی آن‌ها برای مصرف‌کنندگان وجود داشته است. یکی از مهم‌ترین این سوالات این است که آیا مکمل بدنسازی سرطان زاست؟ و چگونه استفاده از این مکمل‌ها می‌تواند به سرطان منجر شود؟
در پاسخ باید گفت که شواهد نادری از اثر مستقیم مکمل‌های ورزشی بر ایجاد سرطان وجود دارد و بیشتر استفاده نادرست یا مصرف مکمل‌های تقلبی موجب بروز عارضه در افراد می‌شود. اما در این مقاله قصد داریم به بررسی کامل نقش مکمل‌های بدنسازی در ایجاد سرطان، تفاوت مکمل‌های خوب و بد و راه‌های تشخیص مکمل تقلبی از اصل بپردازیم.
نقش مکمل‌های بدنسازی در سرطان
در پاسخ به این سوال که آیا مکمل بدنسازی سرطان زاست؟ باید گفت محققان به این نتیجه رسیده‌اند که دلیل بیشتر سرطان‌ها، ترکیبی از عوامل ژنتیکی و محیطی است. به همین خاطر، مصرف مکمل‌های ورزشی نمی‌تواند به تنهایی دلیل اصلی بروز سرطان باشد. اما ممکن است در کنار سایر عوامل مانند تغذیه ناصحیح، تمرینات غیراستاندارد و … بر سلامتی افراد اثر داشته باشد.
با این وجود، برخی از مکمل‌ها ممکن است حاوی مواد شیمیایی یا ترکیبات خطرناک باشند که در درازمدت به بروز بیماری‌هایی مانند سرطان منجر شود. به عنوان مثال، مکمل‌های حاوی هورمون‌ها یا استروئیدهای آنابولیک می‌توانند باعث افزایش سرعت رشد سلول‌ها شوند که این امر ممکن است باعث بروز سرطان‌های مختلف شود.
متاسفانه برخی مکمل‌های ورزشی بدون هیچ اشاره‌ای به وجود این ترکیبات روی لیبلشان، آلوده به ترکیبات غیرمجاز نظیر استروئیدهای آنابولیک هستند. با اینکه ممکن است ورزشکاران پس از مصرف این مکمل‌ها به نتیجه مطلوب ورزشی خود برسند، اما به طور ناآگاهانه باعث وارد کردن صدمات خطرناک و غیر قابل جبرانی به بدن خود شده‌اند.
بنابراین استفاده از مکمل‌های باکیفیت و معتبر، توجه به مواد تشکیل‌دهنده و حفظ رژیم غذایی سالم برای جلوگیری از بروز سرطان در بین ورزشکاران بسیار مهم است.
بررسی علمی تاثیر مکمل بدنسازی در سرطان
مکمل‌های بدنسازی در انواع و مدل‌های متنوعی وجود دارند که هر کدام برای یک هدف مخصوص مثل افزایش عملکرد ورزشی، بهبود نتایج تمرینات، فرم‌دهی و حجم‌دهی عضلات و… مورد استفاده قرار می‌گیرند. این مکمل‌ها اغلب شامل پروتئین، آمینواسید، ویتامین‌ها و سایر مواد مغذی هستند که می‌تواند به عضله‌سازی و بهبود استقامت کمک کند. اما بر اساس برخی مطالعات که در مجله سرطان بریتانیا منتشر شده است، استفاده از برخی مکمل‌های عضله‌ساز مثل کراتین یا مکمل‌های حاوی هورمون آندرستندیون، می‌تواند باعث بروز سرطان در مردان شود.
به همین خاطر نگرانی‌هایی راجع به عوارض بلندمدت این مکمل‌ها در بین افراد به وجود آمده است. اما آیا مکمل بدنسازی سرطان زاست؟ در پاسخ باید گفت شاید برخی افرادی که از مکمل ورزشی استفاده می‌کنند در معرض خطر سرطان باشند، اما این اتفاق تنها در زمانی رخ می‌دهد که این مکمل‌ها بیش از حد و به طور نادرست مصرف شوند یا از مواد اصل و مرغوب تهیه نشده باشند.
به عنوان مثال اگر شما برای 4 هفته متوالی هر روز از مکمل کراتین غیر اصل استفاده کنید، ممکن است در معرض خطر ابتلا به سرطان قرار بگیرید. اما اگر مکمل مورد نیاز خود را از یک برند اصل تهیه کرده و آن را تحت نظر مربی به مقدار کافی و متعادل مصرف کنید، احتمال بسیار کمتری وجود دارد که مشکلی برای شما ایجاد شود. به علاوه نتایج تحقیقات نشان داده‌اند که خطر ابتلا به سرطان در مردانی که قبل از ۲۵ سالگی شروع به استفاده از مکمل‌ها می‌کنند، بیشتر است. بنابراین بهتر است افراد جوان با احتیاط بیشتری از مکمل‌های ورزشی استفاده کنند.
تفاوت مکمل خوب و بد
مسلم است که همه مکمل‌های ورزشی موجود در بازار به یک اندازه موثر و بی‌خطر نیستند. به همین خاطر برای انتخاب یک مکمل بدنسازی مناسب، شناخت ویژگی مکمل‌های خوب و بد اهمیت زیادی دارد. مکمل‌های خوب اغلب حاوی ترکیبات طبیعی و مورد تایید استانداردهای سلامت هستند، در حالی که مکمل‌های بد می‌توانند حاوی ترکیبات خطرناک یا غیرمجاز باشند. در این بخش برخی از تفاوت‌های انواع مختلف مکمل آورده شده است.
- کیفیت مواد اولیه
بسیاری از مکمل‌های بدنسازی نامرغوب از مواد اولیه بی‌کیفیت و نامطمئن تهیه می‌شوند. این مکمل‌ها ممکن است حاوی مواد شیمیایی مضر یا ناخالصی‌هایی باشند که به سلامتی آسیب می‌زند. در مقابل، مکمل‌های خوب معمولا از مواد اولیه طبیعی با کیفیت بالا و تحت استانداردهای دقیق تولید می‌شوند. وجود برچسب استاندارد و گواهینامه‌های بهداشتی، می‌تواند نشانه‌هایی از کیفیت مرغوب یک مکمل باشد.
- شفافیت ترکیبات
مکمل‌های ورزشی خوب به وضوح ترکیبات موجود خود را در بسته‌بندی معرفی می‌کنند و اطلاعات دقیقی درباره مقدار هر ماده ارائه می‌دهند. این شفافیت به مصرف‌کنندگان این امکان را می‌دهد که بدانند چه چیزی را مصرف می‌کنند و چه تاثیری بر بدنشان خواهد داشت. در حالی که مکمل‌های بد اغلب ترکیبات خود را به طور دقیق بیان نمی‌کنند و ممکن است از کلمات مبهم استفاده کنند. همچنین برخی ادعاهای غیرواقعی و بدون پشتوانه علمی مثل “کاهش وزن تضمینی” بر روی بسته‌بندی‌ها باید با احتیاط بررسی شود.
- عوارض جانبی
مکمل‌های ورزشی خوب از آنجا که بر اساس نیازهای واقعی بدن ساخته می‌شوند، معمولا دارای عوارض جانبی کمتری هستند و به ندرت مشکلات جدی به وجود می‌آورند. همچنین تولیدکنندگان عوارض یا تداخلات احتمالی این محصولات را بر روی بسته‌بندی آن‌ها اعلام می‌کنند تا مصرف‌کنندگان با آگاهی بیشتری از آن‌ها استفاده کنند. در حالیکه مکمل‌های بد و نامرغوب حاوی مواد شیمیایی مضری هستند که می‌تواند باعث عوارض جانبی نامطلوب مانند مشکلات هورمونی، خطرات قلبی و عروقی یا مشکلات گوارشی شوند.
- قیمت
هرچند قیمت بالا همیشه نشانه کیفیت یک مکمل بدنسازی نیست، اما مکمل‌های خوب اغلب قیمت متعادلی دارند و ارزش خرید بیشتری ارائه می‌دهند. در حالیکه مکمل‌های بد با وجود قیمت کمتر، به خاطر کیفیت پایین و عدم اثربخشی مناسب، در نهایت باعث هدررفتن پول و آسیب به سلامتی ورزشکاران می‌شوند. همچنین مکمل‌هایی که به طرز غیرمعمولی ارزان هستند هم بدون شک استاندارد نبوده و خطرساز هستند.
چطور مکمل تقلبی را تشخیص دهیم؟
با وجود تنوع بسیار زیاد برندها و محصولات مختلف، شاید به نظر برسد تشخیص مکمل اصل از تقلبی موضوعی چالش‌برانگیز و دشوار برای ورزشکاران باشد. اما با رعایت بعضی نکات ساده زیر می‌توان این کار را آسان‌تر کرد:
- بررسی مجوزها و تاییدیه‌ها
در نخستین گام برای خرید یک مکمل مطمئن، بهتر است از طریق کدهای موجود روی بسته‌بندی، اصل بودنش را مورد بررسی قرار دهید. برچسب اصالت و تاییدیه وزارت بهداشت است. برای استعلام اصالت محصول خریداری شده خود به طور دقیق نیز می‌توانید کد UID آن را در وبسایت TTAC ثبت نمایید و منتظر دریافت پاسخ استعلام باشید. همچنین بررسی هولوگرام و لوگوی فراورده محصول یکی از راه‌های خوب برای شناسایی محصول اورجینال است. لوگوی برندهای معروف معمولا به آسانی قابل کپی نیست. بنابراین در صورت ایجاد تغییر یا تفاوت آن با شکل اصلی، بهتر است از خریدن محصول خودداری کنید.
- کیفیت بسته‌بندی
بسته‌بندی‌های شکسته یا نامرتب، برچسب کالای ناخوانا و اطلاعات غیردقیق می‌تواند نشانه‌ای از تقلبی بودن محصول باشد. همچنین اگر پد قرار گرفته داخل درب محصول از نوع شبکه‌ای بود، می‌تواند نشانه یک محصول اصل باشد. اما در صورتی که این پد وجود نداشت یا از جنس مقوایی بود، می‌توان با اطمینان گفت که مکمل موجود تقلبی است.
- طعم و بوی مکمل
برای ورزشکارانی که از مکمل‌های بدنسازی مختلف استفاده کرده‌اند، فهمیدن طعم و بوی مکمل‌های اصل کار دشواری نیست. مکمل‌های مرغوب یا بدون بو هستند یا بوی خوبی که حاصل مواد تشکیل دهنده آن است می‌دهند. بنابراین مکمل‌هایی که بوی ترشیدگی یا نامطبوعی از خود ساطع کنند، به هیچ عنوان مناسب استفاده نیستند.
نکات کلی برای تشخیص مکمل تقلبی و اصل
- به فونت نوشته‌های روی مکمل دقت کنید. وجود غلط املایی یا فونت درشت‌تر از حد متعارف می‌تواند نشانه تقلبی بودن محصول باشد.
- مکمل خریداری شده را با محصول سایت اصلی عرضه‌کننده مقایسه کنید. این دو محصول از هر جهت باید شبیه یکدیگر باشند.
- مکمل‌های پودری بیش از حد شیرین یا با قابلیت انحلال نامناسب، ممکن است علامت یک محصول غیر اصل باشد.
مکمل بدنسازی اصل از کجا بخریم؟
مکمل‌های اصل و با کیفیت معمولا تنها از مراکز معتبر قابل تهیه هستند و در هر جایی نمی‌توان آن‌ها را خریداری کرد. به همین دلیل بسیار مهم است که مکمل خود را از کجا خریداری می‌کنید. شما عزیزان می‌توانید برای خرید انواع مکمل، روی فروشگاه پژمان ساپلمنت حساب ویژه‌ای باز کنید.
جمع‌بندی
با توجه به مطالب فوق، می‌توان دریافت که شناخت و بررسی دقیق ترکیبات و تاثیر مکمل‌ها، خرید از مراکز معتبر و عدم مصرف ترکیبات غیرمجاز مانند هورمون‌ها در کنار مصرف صحیح و به اندازه، به شما کمک می‌کند تا علاوه بر بهبود عملکرد ورزشی و تناسب اندام، سلامت خود را نیز حفظ کنید. با این حال اگر هنوز هم در مورد خطرات مرتبط با سرطان و عوارض جانبی مکمل‌ها نگرانی دارید، مشاوره با پزشک متخصص یا مشاور تغذیه یک راهکار خوب برای جلوگیری از عوارض جدی و انتخاب بهترین گزینه برای مصرف خواهد بود.